چند سالی است که بحث شهر الکترونیک و شهروند الکترونیک در کشور ما به سرعت دنبال شده و ملزومات اساسی آن در حال تهیه است. اما از سال ها قبل کشورها و شهرهایی در جهان به معنای واقعی به شهر الکترونیک تبدیل شده اند. داشتن زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری در کنار آموزش شهروندان پایه های این تغییر را تشکیل می دهد.
تعریف های زیادی از شهر و شهروند الکترونیک عنوان شده است. شهروند الکترونیک، شهروندی است که توانایی انجام وظایف و امورات خود را به کمک ابزارهای الکترونیکی داشته باشد و از حداقل دانش لازم درباره مفاهیم پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات ICT برخوردار بوده، توانایی برقراری ارتباط اینترنتی و ارسال و دریافت پیام های الکترونیکی از طریق پست الکترونیک را داشته و همچنین اطلاعات، خدمات، کالاها و نرم افزارهای مورد نیاز خود را از طریق اینترنت جست و جو و تهیه کند .و اما شهر الکترونیکی، شهری است که دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری و سایر سازمانها و نهادهای دولتی و بخش خصوصی شهری به صورت ۲۴ ساعته و هفت روز در هفته به شیوه‌ای با ثبات، قابل اطمینان، امن و محرمانه و به راحتی امکانپذیر بوده و شهروندان قادر خواهند بود بدون مراجعه حضوری از خدمات این نهادها بهره مند شوند. مسئولان شهر الکترونیک وظیفه دارند تا با تامین سخت افزارهای مورد نیاز و طراحی سایت های اینترنتی برای انجام کارهای شهری، شهروندان الکترونیک را قادر سازند تا آن ها بتوانندکارهایی مانند امور بانکی، کسب مجوز از مراجع ذی صلاح، ارتباط با ادارات و پیگیری کارها و خریدهای خود را از طریق اینترنت انجام دهند.
عمده مسئولیت این طرح بر عهده شهرداری بوده و اجرای آن بر عهده سازمان آمار و فناوری اطلاعات شهرداری تبریز است. به گفته مسئولین امر این طرح یک طرح ملی بوده و در تمام شهرهای کشور به اجرا درخواهد آمد . شهرداری تبریز نیز از چند سال گذشته بحث آموزش شهروندان را در اولویت های خود قرار داده و سی دی هایی در این مورد تهیه و در اختیار مردم قرار داده است. به کمک این بسته آموزشی همه در هر سطحی می توانند با اینترنت و کاربرد آن آشنا شده و آماده اقامت در شهر الکترونیکی شوند.
مزایای این طرح آنچنان بالاست که همه را به استفاده از آن ترغیب می کند. شاید بتوان مهمترین مزیت طرح را کم شدن حمل و نقل درون شهری عنوان کرد. با این کار علاوه بر صرفه جویی در منابع ملی و درآمد خانواده ها، محیط زیست نیز کمتر آلوده شده و شاهد شهری با محیط و هوای پاک باشیم. عدم نیاز به اسکناس و در نتیجه فرسوده شدن کمتر آن ها به عنوان متابع ملی، صرفه جویی در زمان و امکان داشتن زمان بیشتر برای انجام کارهای بهتر و بههر وری در طول روز و همچنین عدم نیاز به استخدام کارمندان بیشتر در ادارات مختلف را نیز می توان به دیگر مزایای این طرح افزود.
این طرح از جمله طرحهایی است که دارای بعد اجتماعی و فرهنگی بسیار وسیعی است و در آینده تاثیر مثبتی را می تواند بر کشور داشته باشد. از این رو می بایست طوری برگزار گردد که با روان سازی و تسهیل امور، بیشترین میزان مشارکت مردم را به همراه داشته و وسایل مشارکت و همکاری هرچه بیشتر آنان را فراهم نماید.
ناگفته پیداست که اجرای این گونه طرحها مستلزم همکاری و کمک تمامی سازمانها و نهادهای دولتی است تا با سرمایه گذاری لازم گامی در جهت آموزش شهروندان و بالا بردن میزان اطلاعات و دانسته های الکترونیکی ایشان برداشته شود. البته هر چه زیرساختهای لازم برای ارائه الکترونیکی خدمات و کالاها فراهم گردد و احساس نیاز به یادگیری این امور به صورت الکترونیکی در مردم احساس شود، آنها بطور خودبخود به دنبال یادگیری و کسب این مهارت ها خواهند بود.
البته نباید فراموش کنیم؛ کشور ما از لحاظ سرعت اینترنت در آخرین رتبه های بین المللی قرار گرفته و حتی همسایه هایی مانند افغانستان و عراق نیز سرعت اینترنتشان بالاتر از ایران است. همچنین ایران در زمینه قیمت اینترنت در بین کشورهای جهان یکی از گران ترین هاست و با افزایش قیمت اینترنت در سال های گذشته، ایران گرانترین کشور دنیا در زمینه اینترنت محسوب می شود. به همین دلیل شاید استقبال عمومی از اینترنت کم سرعت اما گران قیمت به این زودی ها فراهم نشود و ما برای داشتن شهر الکترونیک هنوز سال های زیادی در پیش داشته باشیم. از طرفی اینکه برنامه هوشمندسازی تبریز تا چه حد جزو تاکیدات و برنامه های اصلی شورای اسلامی شهر است و اینکه آیا همت و اراده لازم برای دستیابی به این مهم در بین مسئولین وجود دارد یا نه، آینده هوشمندسازی تبریز را ترسیم می کند!
- نویسنده : مریم چرخ انداز
